Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleşatır bir düzen bileğildir. Ahbaplık, cemiyet içinde insanoğluın filvaki kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, kendisine uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Adalet değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene koymak, maşeri yaşamın gerçekleşmesini tedariklemek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin karşısına kabul edilmesi ve uyulması gereken, muhakkak dürüst kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içinde insanoğluın tutum ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her vakit mümkündür. “İşte haklar, kişioğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir sistem, bir bütündür.” İnsan-kişioğlu, kişioğlu-natür ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Ahbaplık, adamlık seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birhayli kuruntu ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, cemiyet sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak tamlayan fikirlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini tedariklemek maksadıyla konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, hak ve seçimın hepsidür. Elan geniş bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Ahbaplık Lafız Mealı Ahbaplık kelimesi Arabi “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “hak” kelimesinin çoğkoca “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakılırsa haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım ancakü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk valörında da kullanılır. Uran Mealı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği derunin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belirli bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) destelanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak haklar, kendi içinde omurga olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri iş vadi kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun kafalıca ast dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara ehil olmasıdır. Ahbaplık kuralları kişioğlu davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kıymetiharbiye kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla müşabih nitelikteki tamam durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık vadiında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları engellemek derunin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve mangır cezaları; temel hukukunda siyasetten men, parti mantinota; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları üzere derece derece haklar dallarında derece derece yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile dayalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek veya politik fikirleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri yaşamı düzenleyip insanoğluın barış ve emniyet içinde bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Mukabillanması) Hukukun tatbikî amacını, maşeri gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile cemiyet içinde canlı insanoğluın, birbirleri ile inşa etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun binasından meydana gelen ihtiyaçlarını karşılamaya çkızılışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek haklar düzeni yaşamın omurga gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun saf binasına ve bundan ileri gelen gereksinimlerine yarar olmak zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile sadıkdır; iktisadi ihtiyaçlara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Adalet Ahbaplık bu fonksiyonu ile muayyen bir kodifikasyon altına aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak doğru kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla türe, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) olmak üzere dü derece derece anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet valörında kişisel bir özelliği deyimler. Eş her vakit haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni ayırmak yolunda baki ve bileğemekmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile dayalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe peritonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar vadiında hukuki kıymetiharbiye olarak kelime konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini derunaziz kurallar tamamü olarak haklar, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve sarf etmek yerinde bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kıymetiharbiye niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir cemiyet düzenini derunerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni müdafaa etmek, gerekse onu bileğemektirmeyi meşrulaştırmak derunin her vakit adalete kafavurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta karşımıza kurulu haklar düzenlerinin asli örneği, olması gereken haklar valörında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan haklar düzenlerinin kendisine yarar olup olmadığı açısından bir kıymetiharbiye ve yorum ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve zararlı karşılıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon muvazene içinde olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Alışılagelen olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem bile bu maşeri yaşamın barış içinde sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü sağlamaya çkızılışacaktır.
Afyon Şirket Avukatı
- Posted on
- – Make a comment on Afyon Şirket Avukatı